Η ίδρυση της Ομοσπονδίας

Κύρια επιδίωξη με τη δημιουργία της Ομοσπονδίας ήταν η συμμετοχή σε μία συνομοσπονδία μεταναστευτικών οργανώσεων, η οποία θα γινόταν τότε στη Σουηδία, το λεγόμενο FIOS (Förenade Invandrarorganisationer i Sverige), αργότερα μετονομάστηκε σε SIOS (Samarbetsorgan för Invandrarorganisationer i Sverige).

Οι ελληνικοί Σύλλογοι της Σουηδίας αρχέςτης δεκαετίας του 1970, ήταν μετρημένοι στα δάκτυλα και αυτό κυρίως που τους χαρακτήριζε ήταν ο αντιδικτατορικός αγώνας. Ο πολυπληθέστερος ελληνικός Σύλλογος που βρισκόταν στη Στοκχόλμη, είχε επαφές με άλλους μεταναστευτικούς φορείς (Ιταλών, Φιλανδών, Κούρδων κ.ά.) και εκεί γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας ενιαίου μεταναστευτικού οργάνου που θα το αποτελούσαν οι ομοσπονδίες των μεταναστευτικών οργανώσεων.

Με πρωτοβουλία του Συλλόγου Στοκχόλμης, εκπρόσωποι των ελληνικών Συλλόγων από τις πόλεις Göteborg, Södertälje, Norrköping και Borås ήρθαν στη Στοκχόλμη και στις 17 Δεκεμβρίου 1972, ίδρυσαν την Ομοσπονδία. Εκλέχτηκε προσωρινό Διοικητικό Συμβούλιο, εγκρίθηκε σχέδιο Καταστατικού, αποφασίστηκε η συμμετοχή της Ομοσπονδίας στο FIOS καθώς επίσης και η διενέργεια του πρώτου τακτικού Συνεδρίου στη διάρκεια του 1973.


Το προσωρινό Διοικητικό Συμβούλιο, συγκροτήθηκε σε σώμα, ως εξής:
Γ. Τσοκάνης, πρόεδρος -Στοκχόλμη
Γ. Κίλιας, αντιπρόεδρος -Södertälje
Σ. Μαντζίλας, γραμματέας -Στοκχόλμη
Δ. Κοσκινάς, ταμίας -Στοκχόλμη
Α. Κρομλίδης, μέλος -Borås
Γ. Σκούφιας, μέλος -Norrköping
Γ. Παναγιωτόπουλος, μέλος -Göteborg

Εξελεγκτική Επιτροπή:
Κ. Χατζόπουλος -Στοκχόλμη
Α. Κονταρίνης -Södertälje
Χ. Μπέντζελος -Norrköping

Η ανάγκη ενός δευτεροβάθμιου οργάνου, το οποίο θα μπορούσε να δράσει σε πανσουηδικό επίπεδο και να συντονίσει τα αιτήματα των Ελλήνων –που ως τότε είχαν τοπικό χαρακτήρα– είχε επισημανθεί από καιρό. Εκτός των αντιδικτατορικών ενεργειών έπρεπε να αντιμετωπιστούν και μία σειρά προβλημάτων και αιτημάτων που είχαν σχέση με τη διαβίωση και τη θέση του ελληνισμού της Σουηδίας. Ο φορέας που θα μπορούσε να κινηθεί σε αυτό το επίπεδο ήταν φυσικά αυτός που δημοκρατικά και αναλογικά εκλεγμένος από τους Συλλόγους/Κοινότητες, θα εκπροσωπούσε τον ελληνισμό. Η σύσταση της Ομοσπονδίας από τους πέντε ελληνικούς Συλλόγους δημιούργησε αυτόν τον φορέα. Οι περιορισμένης φύσης δραστηριότητες της Ομοσπονδίας, πήραν μία άλλη έκταση, ιδιαίτερα μετά την πτώση της χούντας στην Ελλάδα, κάτι που, ίσως, δεν είχαν ποτέ φανταστεί οι ιδρυτές της. Ο χορός όμως είχε αρχίσει και δεν σήκωνε πισωγυρίσματα.


Ενέργειες που αφορούσαν το σύνολο του ελληνισμού και όχι μόνο του οργανωμένου σε τοπικούς Συλλόγους/Κοινότητες, διαδέχονταν η μιά την άλλη. Μία τέτοια απαρίθμηση, θα απαιτούσε δεκάδες σελίδες του περιοδικού και δεν είναι δυνατόν να γίνει τώρα, ας ελπίσουμε στο μέλλον.

Τα αμέσως επόμενα χρόνια, αυξήθηκαν οι Σύλλογοι/ Κοινότητες μέλη της Ομοσπονδίας και έφθασαν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 τα 52. Το σύνολο των μελών των τοπικών Συλλόγων ξεπερνούσε το 50% του ελληνισμού της Σουηδίας. Το 1976, εκδόθηκε και το περιοδικό της Ομοσπονδίας που παρά τη διαφορετική συχνότητα και την κατά καιρούς άτακτή του έκδοση, δεν σταμάτησε ποτέ. Για μεγάλα διαστήματα υπήρξε το μοναδικό ελληνικό έντυπο στη Σουηδία και από το 1997 ως σήμερα, είναι το μόνο που εκδίδεται σε τακτικά διαστήματα.

Διάφοροι λόγοι όπως η παλιννόστηση, η οικονομική ύφεση, η μετακίνηση στα μεγάλα αστικά κέντρα της Σουηδίας, κ.ά., επέφερε και μία δραστική μείωση στο σύνολο των μελών της Ομοσπονδίας που σήμερα την αποτελούν 24 Κοινότητες/Σύλλογοι.

Τα γραφεία της ΟΕΣΚΣ βρίσκονται στο Sundbyberg, βόρειο προάστειο της Στοκχόλμης. Στους χώρους της συστεγάζονται η Ελληνική Ομοσπονδία Νέων Σουηδίας και η Σύνταξη του περιοδικού της ΟΕΣΚΣ «Eλληνισμός του Bορρά». Επίσης στους ίδιους χώρους βρίσκονται τα αρχεία της ΟΕΣΚΣ και του περιοδικού με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, μικρή βιβλιοθήκη, αίθουσα συσκέψεων και σύγχρονο τεχνικό εξοπλισμό. Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΟΕΣΚΣ, αποτελείται από 13 τακτικά και 5 αναπληρωματικά μέλη, που εκλέγονται κάθε δύο χρόνια στο Συνέδριο της ΟΕΣΚΣ, από τους αιρετούς αντιπροσώπους των κοινοτήτων/συλλόγων.


Η ΟΕΣΚΣ στη Σουηδία:
- συμμετέχει ενεργά στα αρμόδια κυβερνητικά και κοινοβουλευτικά όργανα που διαμορφώνουν τη μεταναστευτική πολιτική της χώρας
- είναι ιδρυτικό μέλος του SIOS (Συντονιστικό Όργανο των 15 μεγαλύτερων Μεταναστευτικών Ομοσπονδιών Σουηδίας) και έχει τακτικό μέλος στο Διοικητικό Συμβούλιο του Οργάνου
- συμμετέχει ενεργά και συνεργάζεται με όργανα και φορείς πολιτικής και κοινωνικής κατεύθυνσης, επιτροπές αλληλεγγύης κ.λπ.
- από το 1985 έχει αναγνωριστεί και ως οργάνωση νεολαίας και από τους κόλπους της ιδρύθηκε το 1993 η Ελληνική Ομοσπονδία Νέων Σουηδίας
- έχει ιδιαίτερο Τμήμα Γυναικών (κεντρικό όργανο) που εκλέγεται κάθε δύο χρόνια από τις γυναικείες οργανώσεις των συλλόγων/κοινοτήτων
- εκδίδει το δίγλωσσο (ελληνικά και σουηδικά) περιοδικό «Ελληνισμός του Βορρά» (πρώην «Μεταναστευτικά Νέα») που αποστέλλεται στα μέλη των κοινοτήτων/συλλόγων στη Σουηδία και τη Δανία, στις ελληνικές Ομοσπονδίες της Ευρώπης, Αμερικής, Ασίας, Αφρικής και Αυστραλίας, σε κρατικούς και ιδιωτικούς φορείς, οργανισμούς, ιδρύματα, στα ΜΜΕ κ.λπ.
- διοργανώνει τους μήνες Οκτώβριο-Νοέμβριο, τις Μέρες Ελληνικού Πολιτισμού με πλήθος εκδηλώσεων που απευθύνονται στο ελληνικό και σουηδικό κοινό

Η ΟΕΣΚΣ στην Ελλάδα:
- έχει στενή συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και τη Διακομματική Επιτροπή της Βουλής των Ελλήνων για θέματα Απόδημου Ελληνισμού
- έχει επαφές με όλα τα κόμματα που εκπροσωπούνται στο ελληνικό Κοινοβούλιο, τα υπουργεία, Iδρύματα, Oργανισμούς, Πολιτιστικούς φορείς κ.ά.
- συμμετέχει με εκπροσώπους στο Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού (ΣΑΕ)
- έχει στενή συνεργασία με τις ελληνικές Ομοσπονδίες της Ευρώπης

Στη συνέχεια ακολουθούν αποσπάσματα συνεντεύξεων μερικών εκ των ιδρυτών της Ομοσπονδίας, όπου και αναφέρονται στην ίδρυση, τους στόχους και τις προοπτικές του ελληνικού μαζικού κινήματος στη Σουηδία. Οι συνεντεύξεις δόθηκαν στον Ξενοφώντα Παγκαλιά και δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό της Ομοσπονδίας Ελληνισμός του Βορρά, τεύχ. 4/2002, με αφορμή τον εορτασμό των 30 χρόνων από την ίδρυση της Ομοσπονδίας.

Είναι πολύ δύσκολο να κάτσεις και να γράψεις σχετικά για την Ομοσπονδία και για τα τριάντα χρόνια της διαδρομής της μέσα στο μεταναστευτικό, και όχι μόνο, κίνημα της Σουηδίας, στην αρχή, και αργότερα της παρουσίας της και της δράσης της στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Είναι δύσκολο γιατί είναι τόσο πλούσια σε γεγονότα και επιτυχίες που δεν ξέρεις από πού να αρχίσεις και πού να τελειώσεις και τι πρέπει να ιεραρχήσεις σαν πρώτο, δεύτερο κ.λπ.

Ένα όμως είναι το πιο σημαντικό· ότι χαρακτηριστήκαμε και είναι κίνημα που σημαίνει αυτοδιοργάνωση και παραπέρα αυτό σημαίνει ότι ο ελληνισμός της Σουηδίας κατάλαβε ότι χωρίς οργάνωση δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα με επιτυχία. Το 1972 μερικοί Έλληνες που ασχολιόντουσαν με τα κοινά και με πρωτεργάτη τον Γ. Τσοκάνη, σκέφτηκαν ότι θα έπρεπε οι μετανάστες (όχι μόνο Έλληνες) να φτιάξουν κάποιο "όργανο" για κάποια όσο το δυνατόν πιο ισχυρή και πιο οργανωμένη παρουσία απέναντι στις σουηδικές αρχές. Έτσι ξεκίνησε το FIOS (μετά SIOS). Επειδή στο FIOS έπρεπε να συμμετέχουν μόνο ομοσπονδίες, γι’ αυτό ξεκίνησε και η δημιουργία της ελληνικής Ομοσπονδίας στη Σουηδία.

Δεν θέλω να επεκταθώ στο ιστορικό της δημιουργίας της Ομοσπονδίας γιατί σίγουρα κάποιοι άλλοι θα το κάνουν και μάλιστα καλύτερα από μένα. Aυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι η Ομοσπονδία ξεκίνησε με 5–6 συλλόγους και στο αποκορύφωμά της έφτασε στους 52.

Την εποχή εκείνη (1972–74) δρούσαν στη Σουηδία οι αντιστασιακές οργανώσεις οι οποίες κινούσαν το μεταναστευτικό κίνημα. Αργότερα, μετά τη χούντα, δημιουργήθηκαν τα κόμματα στην Ελλάδα που είχε σαν φυσική συνέπεια και τη δημιουργία τους εδώ. Υπήρχε μια άγραφη συμφωνία να μη χρησιμοποιούμε κομματικούς τίτλους ή παρόμοιους για διάφορους λόγους.

Το ΠΑΣΟΚ και η συνδικαλιστική του παράταξη ΠΑΜΚΕ, το ΚΚΕ με την ΑΣΕΜ και το ΚΚΕ εσ. (τότε) με την Μ.Ε. πήραν σάρκα και οστά αργότερα. Πολύ αργότερα μπήκε στο χορό και η Ν.Δ.

Οι αντιστασιακές οργανώσεις στην αρχή και τα κόμματα αργότερα, ήταν αυτές οι δυνάμεις που βοήθησαν καθοριστικά στη δημιουργία της Ομοσπονδίας και στην καθιέρωσή της σαν του μοναδικού εκπροσώπου των Ελλήνων τότε μεταναστών στη Σουηδία.

Πιστεύω ότι χωρίς τη στήριξη και τη βοήθειά τους το μεταναστευτικό κίνημα αν δεν είχε διαλυθεί στη γέννησή του τουλάχιστον θα είχε διασπαστεί. Μην ξεχνάμε ότι είχαμε και μια οργάνωμένη ακροδεξιά η οποία προχώρησε και σε μια αντιομοσπονδία η οποία είχε, τουλάχιστον στα χαρτιά, αναγνωριστεί και από τη σουηδική πολιτεία. Αργότερα βέβαια και αφού εξουδετερώθηκαν οι πρωτεργάτες, όλοι αυτοί προσχώρησαν στην Ομοσπονδία μας. Και αυτό ήταν όχι μόνο ενωτικό και σωστό, αλλά βοήθησε και στη μαζικοποίηση της Ομοσπονδίας.

Την περίοδο 72–74, η Ομοσπονδία, χαρτογράφησε τα προβλήματά μας που είχαν σχέση με τη Σουηδία γιατί φυσικά στην Ελλάδα υπήρχε η χούντα, η οποία μας είχε όλους στη μαύρη λίστα και έτσι φυσικά ήταν αδύνατο να αντιμετωπιστούν. Με την επιστροφή της Δημοκρατίας στην Ελλάδα άρχισε μια κινητικότητα και προς τις δύο κατευθύνσεις, δηλαδή Ελλάδα και Σουηδία και μάλιστα με μεγάλη επιτυχία.

Οι επιτυχίες της Ομοσπονδίας έγιναν γνωστές και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο Ελληνισμός να την στηρίξει και από 5–6 συλλόγους το 72 να φτάσουμε τους 52 τη δεκαετία του 80. Η Ομοσπονδία είχε γίνει πλέον μια οργάνωση που αντι-μετωπιζόταν με σοβαρότητα από κάθε συνομιλητή, όποιος και να ήταν αυτός. Η σουηδική κυβέρνηση την συμπεριέλαβε στα γνωμοδοτικά όργανα και τη συμβουλευόταν. Η ελληνική κυβέρνηση την θεωρούσε σαν τον αυτονόητο εκπρόσωπο των Ελλήνων στη Σουηδία. Οι μεταναστευτικές παρατάξεις επάνδρωναν τα Συμβούλια της Ομοσπονδίας με ό, τι καλύτερο είχαν σε ανθρώπινο δυναμικό.

Στο Δ.Σ. της Ομοσπονδίας, που στην αρχή το αποτελούσαν 3 παρατάξεις και αργότερα περισσότερες, υπήρχε έντονο το αίσθημα της Δημοκρατίας με το σεβασμό όλων στο καταστατικό της. Σε κάθε συνεδρίαση υπήρχε έντονος προβληματισμός, προτάσεις, διαφωνίες αλλά και αποφάσεις που υλοποιόντουσαν. Η Ομοσπονδία είχε μεγάλες επιτυχίες στη διεκδίκηση της λύσης των προβλημάτων του ελληνισμού της Σουηδίας. Η σύμβαση για την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τις συντάξεις μεταξύ Ελλάδας και Σουηδίας, ήταν κάτι που η Ομοσπονδία πρότεινε, διεκδίκησε και τελικά πέτυχε να υπογραφεί και στη συνέχεια να υλοποιηθεί. Η συμμετοχή μας στις διακρατικές συνομιλίες για το εκπαιδευτικό έφερε αποτελέσματα και στην αύξηση του αριθμού των δασκάλων από την Ελλάδα και στην έγκαιρη αποστολή εκπαιδευτικού υλικού, αλλά και από σουηδικής πλευράς τη δημιουργία δίγλωσσων τάξεων μέσα στα σουηδικά σχολεία. Η διεκδίκηση του δικαιώματος να ψηφίζουμε στις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές στη Σουηδία, έφερε αποτελέσματα αμέσως. Η διεκδίκηση του δικαιώματος να ψηφίζουμε στις βουλευτικές εκλογές της Ελλάδας στον τόπο που ζούμε, είχε σαν αποτέλεσμα να βρεθεί λύση και να περάσει έμμεσα, πλην σαφώς στο τελευταίο Σύνταγμα της Ελλάδας. Αυτά είναι μόνο μερικά πράγματα που ασχολήθηκε τότε το Δ.Σ. της Ομοσπονδίας. Θα μπορούσε κανείς να παραθέσει ένα σωρό άλλα εξίσου ή και λιγότερο σημαντικά. Οι μάχες που δώσαμε για την ελληνική ραδιοφωνική εκπομπή "Σήμερα", οι διοργανώσεις μεγάλων πολιτιστικών εκδηλώσεων κ.λπ. Οι παραπάνω σκέψεις μου αφορούν στις δύο πρώτες δεκαετίες της Ομοσπονδίας, γιατί μετά τα πράγματα άλλαξαν. Η Σουηδία μπήκε στην Ε.Ε. και πολλά προβλήματα λύθηκαν εκ των πραγμάτων. Η μεγάλη αδυναμία της Ομοσπονδίας τότε ήταν η πληροφόρηση. Δεν μπορούσε έγκαιρα να περάσει τα μηνύματα και τις επιτυχίες της στον ελληνισμό της Σουηδίας. Αυτό έδωσε την ευκαιρία να κατηγορήσουν 100% άδικα, με διάφορες συνήθως λασπολογίες, τους ανθρώπους εκείνους που έδωσαν όλον τους τον εαυτό για το καλό του συνόλου. Φυσικά αντιμετωπίστηκαν, αλλά πιστεύω ότι η πικρία έχει μείνει σε όλους μας. Νομίζω ότι αυτοί οι άνθρωποι, και δεν εννοώ τους εκάστοτε προέδρους μόνο, θα πρέπει, ηθικά βέβαια, να αποκατασταθούν, έστω και εκ των υστέρων. Πιστεύω ότι δεν τους άξιζε τέτοια μεταχείριση, σε όποια παράταξη και αν αυτοί ανήκουν. Δεν θέλω να αναφερθώ σε ονόματα γιατί ίσως ξεχάσω κάποιον και παρεξηγηθώ.

Σήμερα η Ομοσπονδία δεν είναι, εκ των πραγμάτων, αυτή που ήταν. Η Σουηδία μπήκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το αντικείμενο της δουλειάς μειώθηκε. Σήμερα, υπάρχουν κατά την άποψή μου δύο πράγματα που θα πρέπει το Δ.Σ. της Ομοσπονδίας να ασχοληθεί. Το ένα είναι η εξεύρεση οικονομικών πόρων γιατί όπως γνωρίζουμε, παντού γίνονται περικοπές και το δεύτερο και σπουδαιότερο είναι να ακολουθήσει μια τέτοια πολιτική που να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις αυτές που χρειάζονται για τη διατήρηση της γλώσσας και του πολιτισμού μας εδώ. Μην ξεχνάμε ότι έχουμε ήδη μπει στην τρίτη γενιά και υπάρχει έντονο το πρόβλημα πού πάει και πού θα καταλήξει η νεολαία μας. Αυτό είναι που πρέπει να μας απασχολεί σήμερα. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα και αυτή είναι η υποχρέωση του Δ.Σ. της Ομοσπονδίας. Όλοι ξέρουμε ότι η νεολαία, στη μεγάλη της πλειοψηφία, απουσιάζει και αυτός είναι και ένας λόγος που οι σύλλογοι και οι κοινότητες μέλη της Ομοσπονδίας από 52 έχουν γίνει 35. Γνωρίζουμε επίσης ότι υπάρχει έντονο το πρόβλημα της γλωσσικής επικοινωνίας μεταξύ παππούδων και εγγονών και καμιά φορά και μεταξύ γονιών και παιδιών. Πιστεύω ότι με το ρυθμό που πάμε και με τις ιεραρχήσεις που κάνουμε, βαδίζουμε από το κακό στο χειρότερο και γι’ αυτό θα πρέπει να κάτσουμε να το συζητήσουμε σοβαρά. Η ευθύνη δεν είναι μόνο του Δ.Σ. της Ομοσπονδίας, είναι και των παρατάξεων αλλά και πολλών ανθρώπων που έχουν πάει στα σπίτια τους για διάφορους λόγους και δεν προσφέρουν αυτά που θα μπορούσαν. Ένα είναι όμως σίγουρο ότι οι πρωτοβουλίες και ο συντονισμός πρέπει να είναι του Δ.Σ. της ΟΕΣΚΣ. Τα δύο αυτά μεγάλα προβλήματα, δηλαδή το οικονομικό και η διατήρηση της γλώσσας μας πρέπει να αντιμετωπιστούν τώρα. Με λύπη μου είδα στον τελευταίο προϋπολογισμό του Δ.Σ. της Ομοσπονδίας ότι, για μεν το οικονομικό απουσιάζουν τα πάντα, για δε τη γλώσσα είναι πολύ λίγα αυτά που προβλέπονται. Τελειώνοντας, θα ήθελα να πω ότι αυτά που ανέφερα παραπάνω και που αφορούν στην ιστορία της Ομοσπονδίας και κάποιες σκέψεις δικές μου, είναι μόνο ένα μέρος αυτών που ήθελα να γράψω.

Έχουν γίνει τόσο πολλά. H Ομοσπονδία έχει ανοίξει τόσα πολλά μετωπα δουλειάς, έχουν παραληφθεί πολλά και έχουμε κάνει και πολλά λάθη. Για να μπορέσει κανείς να τα γράψει χρειάζονται πολλά περιοδικά της ΟΕΣΚΣ. Νομίζω ότι θα πρέπει κανείς να σταθεί σωστά και καλοπροαίρετα κριτικά απέναντι στο έργο της Ομοσπονδίας και στην αξιολόγησή του. Τα θετικά κατά τη γνώμη μου είναι πολύ περισσότερα από τα αρνητικά.